İmalat Sektöründe Şok! PMI Değerleri Son 8 Ayın En Düşüğüne Geriledi!

Türkiye'nin ekonomik gelişimini yansıtan imalat sanayi verileri, İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından yapılan Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Haziran 2025 sonuçlarıyla gün yüzüne çıktı. Eşik değer olan 50,0’in üstündeki tüm veriler sektördeki iyileşmeye işaret ettiğinden, mayıs ayında 47,2 olan genel PMI Haziran'da 46,7’ye düşerek son sekiz ayın en düşük seviyesine geriledi. Sektör faaliyet şartları, Nisan 2024'ten bu yana kesintisiz bir bozulma sergilemeye devam etti.

YENİ SİPARİŞLER VE İHRACAT TALEPLERİ ÜÇ AYDA EN BÜYÜK DARALMAYI GÖRDÜ

Haziran ayındaki talep zayıflığı, yeni siparişlerin düşmesine yol açarak mevcut gerileme eğilimini iki yılı geride bıraktı. Aynı şekilde, yeni ihracat siparişlerinde de belirgin bir daralma yaşandı. Her iki endekste görülen yavaşlama, son üç ayın en belirgin durumu olarak kaydedildi. Yeni siparişlerdeki azalmalar, imalatçıların üretim seviyelerini geçen yılın ekim ayından itibaren büyük ölçüde düşürmesine sebep oldu.

Bunların yanı sıra, istihdam ve satın alma faaliyetleri de önemli bir düşüş yaşadı. İstihdamdaki azalma son dokuz ayın en yüksek oranına ulaştı, satın alma faaliyetlerindeki yavaşlama ise Eylül 2024'ten bu yana en sert şekilde gerçekleşti. Haziran ayında girdi stokları azalırken, buna karşın satışlardaki düşüşle birlikte nihai ürün stokları son üç ayda ilk defa arttı. Girdi maliyetleri enflasyonu, Haziran ayında hafif bir artış gösterdi. Girdi fiyatlarındaki belirgin yükselişte, yerel para birimindeki değer kaybı ve İran’daki gelişmelerin enflasyonist etkileri etkili oldu. Nihai ürün fiyatlarındaki artış ise yavaşlayarak yılın başından bu yana en düşük seviyeye indi. Bazı firmalar, maliyetlerdeki yükselişin etkisiyle satış fiyatlarını artırdı ancak talepteki zayıflık, fiyat belirleme üzerindeki etkilerini sınırladı. Tedarikçilerin teslimat süreleri, son dört ayda ilk kez uzadı. Anket katılımcıları, teslimat gecikmelerinin genellikle ham madde eksikliklerinden kaynaklandığını belirtti.

ANDREW HARKER: FİRMALAR ÜZERİNDEKİ BASKI DEVAM EDİYOR

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket sonuçları üzerine görüş bildiren S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şu ifadeleri kullandı:

“Türk imalat sektörü, talep koşullarındaki zorluklar dolayısıyla Haziran ayında da baskı altında kaldı. Bu sebeple firmaların faaliyetlerini kısıtlama yoluna gittiği ve üretimin geçen yılın ekim ayından bu yana en yüksek oranda daraldığı gözlemlendi. Ancak firmalar arasında mamul ürün stok fazlası görüldü ve bu stoklar son üç aydır artış gösterdi. Yılın ilk yarısı zorlu bir ortamda sonlanırken, 2025'in ikinci yarısında koşulların iyileşmesi konusunda umut var.”

HER SEKTÖRDE ÜRETİM DÜŞÜŞ GÖSTERİYOR

Haziran ayında yapılan sektörel PMI değerlendirmesine göre, 10 sektörün tamamında üretim azalma gösterdi. İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Haziran 2025 raporuna göre, son dokuz ayda ilk kez, anket kapsamındaki 10 sektörün hepsinde üretim hacmi düştü. Giyim, deri ürünleri ve metalik olmayan mineral ürünleri sektörlerinde üretim yeniden geriledi.

Yeni siparişler tarafında ise bir nebze daha olumlu görülen bir manzara oluştu. Makine ve metal ürünleri sektöründeki yeni siparişler, diğer sektörlerdeki düşüş eğilimlerinin aksine çok sınırlı bir artış kaydetti. Yeni iş hacmi, anket kapsamındaki 10 sektörden sadece birinde artış gösterirken, yeni ihracat siparişlerinin arttığı sektör sayısı ise dört oldu. En belirgin artış, son bir yılın en yüksek büyüme hızına ulaşan makine ve metal ürünleri sektöründe yaşandı.

Haziran ayında incelenen 10 sektörden yalnızca iki tanesi istihdam artışı sağladı. Bu sektörler ana metal sanayi ile elektrikli ve elektronik ürünler oldu. Öte yandan, makine ve metal ürünleri sektöründe çalışan sayısı, Mayıs 2020'den bu yana en yüksek oranda azaldı. Bu sektör aynı zamanda girdi fiyatlarında da en fazla artışın yaşandığı alan oldu; fiyat artışı son 15 ayın en yüksek hızına ulaştı. Girdi maliyetlerindeki artışlar genellikle belirgin hale gelirken, en düşük artış giyim ve deri ürünlerinde kaydedildi. Tekstil ürünleri haricindeki tüm sektörler ürün fiyatlarını artırdı. Buna karşın, birçok sektörde enflasyon Mayıs ayına göre düşüş gösterdi. En hızlı artış ise ana metallerde görüldü. Tedarikçilerin teslimat süreleri, Mayıs'ta 10 sektörden yedisinde kısalırken, Haziran ayında bu sayının ikiye düşmesi de tedarik zincirlerinin sorunlar yaşadığına dair bir göstergedir.