Ormanların Sahibi Yok! Doğa Savaşını Kim Kazanacak?

İzmir'deki orman yangınlarının çıkış nedeninin elektrik hatları olduğu, İzmir Valisi Süleyman Elban tarafından bildirilmişti. Ancak, GDZ Elektrik'ten gelen yalanlama sonrası, CHP'li Bakan yangın anına ait görüntüleri paylaştı. Videoda, yüksek gerilim hattından çıkan kıvılcımların yangına neden olduğu gözler önüne serilirken, AFAD ve Sayıştay raporları şirketin uyarılarını görmezden geldiğini ve gerekli önlemleri almadığını ortaya koydu.

SÖNDÜRME ÇABALARI ALEVLERİN ARASINDA DEVAM EDİYOR

Ülkemiz, yangın felaketi ile sarsılmaya devam ediyor. Ege ve Akdeniz bölgelerinde, aşırı sıcaklarla birlikte rüzgarın da etkisiyle kontrol altına alınmakta zorlanan yangınlar, köyleri ve çeşitli canlı türlerini yok ediyor. Çeşme'deki alevler güçlükle söndürülürken, İzmir'in Ödemiş ve Buca ilçelerinde ekipler alevlerle mücadele ediyor. Vali Elban, yangınların elektrik hatlarından kaynaklandığını belirtmişti. GDZ Elektrik ise “Herhangi bir somut delil yok" diyerek bu iddiayı çürüttü. Bunun üzerine Cumhuriyet Halk Partisi’nden bir milletvekili, yangının çıkmasına sebep olan elektrik hattının görüntülerini kamuoyuyla paylaştı.

RAPORLARDA TEHLİKE GÖSTERİLDİ, ÖNLEMLER ALINMADI

AFAD tarafından 2021'de hazırlanan ve İzmir’de potansiyel afetleri vurgulayan rapor, felaketin önceden öngörüldüğünü kanıtlıyor. Söz konusu raporda, yangın riskini azaltmak için enerji nakil hatları üzerindeki bitki örtüsünün temizlenmesi ve ağaçların kesilmesi gerektiği vurgulanıyor. Sayıştay’ın 2022 ve 2023 yıllarına ait raporları da, “Ormanlık alanlardaki enerji hatları çevresinde temizlik yapılmadığı, bakım periyotlarının takip edilmediği ve ağaç dallarının hatlara değdiği” tespitini içererek olası bir felakete dikkat çekiyor.

VATANDAŞLAR ÇARESİZ KALDI

Yangınla birlikte tehlike evlere kadar ulaştığında, birçok vatandaş duruma isyan ederken, ‘çaresizce yanmayı bekliyoruz’ ifadeleriyle hislerini dile getirdi. Köylülerin, hayvanları ile birlikte hızlıca bölgeden uzaklaşmaya çalıştıkları anlar kameraya yansıdı.

KAYIPLARIN HESABINI KİM VERECEK?

Davutoğlu, her yıl yangınların ardından yetkililerin "önlem alacağız” vaadinde bulunduğunu, fakat hiç kimsenin sorumluluk almadığını belirtti. Yanan ormanların, hayatını kaybeden insanların ve acı içinde yok olan canlıların hesabını kimin vereceğini sordu.

KADER DEYİP KENARA ÇEKİLEMEYİZ

Babacan, her yangının ardından “kader” diyerek köşeye çekilmenin doğru olmadığını söyledi. Gerekli tedbirlerin alınmasını zorunlu kıldıklarını ifade eden Babacan, afetle mücadele konusunda hazırladıkları öneri metninin iktidara gönderildiğini, ancak dikkate alınmadığını belirtti.

İHMALİN ORTAYA ÇIKTIĞI BİR FELAKET

İzmir'in Buca ilçesinde başlayan ve Çeşme, Ödemiş, Seferihisar ve Foça'yı etkileyen tarihin en büyük orman yangınlarının, daha önce gündeme gelen bakımsız ve tedbir alınmayan elektrik hatlarının etkisiyle ortaya çıktığı belirtildi. Vali Süleyman Elban, yangınların elektrik altyapısıyla ilgili olduğunu vurgularken, elektrik dağıtımından sorumlu GDZ Elektrik ise somut bir delil bulunmadığını ileri sürdü. Bunun üzerine CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, sosyal medyada paylaştığı bir video ile iddialarını destekledi. Bakan, elektrik nakil hatlarına ilişkin temizleme ve denetleme yapılmadığını ifade ederek, “Bunlara ilişkin hiçbir tedbir alınmamış” dedi.

BÜYÜK İHMAL AFAD RAPORUYLA GÖZLER ÖNÜNE SERİLDİ

Yangınlara dair tartışmalar devam ederken, GDZ Elektrik’in orman yangınlarına neden olabilecek riskinin AFAD raporlarında yer aldığı ortaya çıktı. 2021 tarihli İl Afet Risk Azaltma Planı'nda, 2022-2026 yılları arasında İzmir’de karşılaşılabilecek afetlerle ilgili uyarılar yer alıyor. Raporda, orman yangınlarının önlenmesi adına enerji nakil hatları çevresindeki temizlik ihtiyacına vurgu yapılıyor. Ancak, bu durum GDZ Elektrik’in AFAD uyarılarını dikkate almadığını gösteriyor.

SORUŞTURMA BAŞLATILDI MI?

İzmir Valisi Süleyman Elban’ın açıklamaları sonrasında, TİP Sözcüsü Sera Kadıgil, Adalet Bakanı’na sorumlular hakkında neden işlem yapılmadığına dair açıklama talep etti. “Vali Elban'ın beyanları ihbar kabul edilerek, Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş'nin bağlı olduğu termik santraller ve diğer enerji kaynaklarının yöneticileri hakkında herhangi bir suçlama yapılmış mı?” sorusunu yöneltti.

GDZ ELEKTRİK VERGİ ÖDEMİYOR MU?

İzmir'de yangınların ana sorumlusu olarak gösterilen GDZ Elektrik’in 2021-2024 yıllarında vergi ödemediği iddiaları gündeme geldi. Yangından dolayı yetkililer tarafından sorumlu tutulan GDZ Dağıtım, hiç vergi vermediği gibi ona bağlı Gediz Perakende ve Aydem Elektrik’in de vergi ödemediği belirtiliyor.

SAYIŞTAY’DAN BİR TESPİT

AFAD raporlarından sonra, Sayıştay’ın 2022 yılına ait incelemeleri de elektrik dağıtım şirketlerinin yangınlar açısından gerekli önlemleri almadığını gün yüzüne çıkardı. Sayıştay raporlarında, şirketlerin yatırım planlarını uygulamakta geciktiği ve enerji hatlarını yenilemediği, bunun da ciddi bir orman yangını riski oluşturduğu ifade ediliyor. 2023 raporunda ise bu konu daha net bir şekilde işlendi. “Bazı dağıtım şirketlerinin, özellikle kırsal ve ormanlık alanlardaki hatların bakım faaliyetlerini yetersiz bir şekilde gerçekleştirdiği” vurgulanmakta ve bu durumun orman yangınları gibi çevresel zararlara yol açabileceği bildirilmektedir.

ON YILDIR UYARIYORUZ, HENÜZ HİÇBİR ADIM ATILMADI

KARAR’a daha önce elektrik hatlarının orman yangınlarıyla ilgili etkisini gösteren İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Cihan Erdönmez, İzmir’deki durumu değerlendirdi. Erdönmez, “Türkiye'deki elektrik nakil hatları birçok orman alanından geçiyor. Ayrıca ormanlık alanlarda enerji üretim tesisleri mevcut. Bu durum, yaz aylarında yangın riskini artırıyor. 10 yıl boyunca elektrik hatlarının en büyük yangın sebeplerinden biri olduğunu belirtiyoruz; ancak buna karşı çözüm üretilmedi.” şeklinde konuştu.